Cơ hội và thách thức nào cho các hãng xe Mỹ nhập khẩu về Việt Nam khi thuế nhập khẩu còn 0%

Việc thuế nhập khẩu ô tô từ Mỹ về Việt Nam giảm về 0% (theo giả định dựa trên tuyên bố thương mại của Tổng thống Trump) tạo ra cả cơ hội và thách thức cho các hãng xe Mỹ như Ford, Jeep, Tesla, Chevrolet, và các thương hiệu khác khi thâm nhập thị trường Việt Nam.

Cơ hội cho các hãng xe Mỹ

1. Giá xe cạnh tranh hơn:
   • Với thuế nhập khẩu giảm từ 70-75% xuống 0%, giá xe Mỹ tại Việt Nam có thể giảm khoảng 25-35% (như đã tính trong ví dụ Ford Explorer, từ ~3,2 tỷ VND xuống ~2,2 tỷ VND). Điều này giúp xe Mỹ cạnh tranh trực tiếp với xe nhập từ ASEAN (hưởng thuế 0% theo ATIGA) và xe lắp ráp trong nước như VinFast, Toyota Việt Nam.
   • Các mẫu xe phổ biến như Ford Explorer, Jeep Wrangler, hoặc Tesla Model 3 sẽ trở nên hấp dẫn hơn trong phân khúc SUV, bán tải, và xe điện, đặc biệt với khách hàng trung và cao cấp.
2. Mở rộng thị phần ở phân khúc đặc thù:
   • SUV và bán tải: Xe Mỹ nổi tiếng với các dòng SUV cỡ lớn (Ford Explorer, Jeep Grand Cherokee) và bán tải (Ford F-150, Ram 1500), phù hợp với nhu cầu ngày càng tăng về xe đa dụng tại Việt Nam, đặc biệt ở khu vực ngoại ô hoặc tỉnh thành.
   • Xe điện: Tesla có cơ hội lớn trong phân khúc xe điện, vốn đang tăng trưởng nhanh nhờ chính sách ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt (15% cho xe điện so với 35-150% cho xe xăng). Giá Tesla Model 3 có thể giảm từ ~2 tỷ VND xuống ~1,4-1,5 tỷ VND, cạnh tranh trực tiếp với VinFast VF e34 hoặc BYD.
3. Thu hút đầu tư và xây dựng thương hiệu:
   • Miễn thuế nhập khẩu có thể khuyến khích các hãng xe Mỹ đầu tư vào Việt Nam, như xây dựng nhà máy lắp ráp (như Ford đã làm tại Hải Dương) hoặc mở rộng mạng lưới phân phối. Điều này giúp giảm chi phí logistics và tăng độ nhận diện thương hiệu.
   • Các thương hiệu như Jeep hoặc Tesla, vốn chưa có mặt mạnh tại Việt Nam, có cơ hội xây dựng hình ảnh cao cấp, khác biệt so với các thương hiệu Nhật Bản và Hàn Quốc thống trị thị trường.
4. Tận dụng xu hướng thị trường:
   • Thu nhập bình quân đầu người tại Việt Nam dự kiến vượt 5.000 USD vào 2025, thúc đẩy nhu cầu mua xe hơi, đặc biệt ở phân khúc SUV, bán tải, và xe điện. Xe Mỹ có thể tận dụng xu hướng này để đáp ứng thị hiếu khách hàng yêu thích phong cách mạnh mẽ, công nghệ tiên tiến.
   • Chính sách khuyến khích xe điện của Việt Nam (miễn phí trước bạ, ưu đãi thuế TTĐB) là lợi thế lớn cho Tesla hoặc các mẫu xe điện của GM (như Chevrolet Bolt).
5. Hỗ trợ từ chính sách thương mại Mỹ - Việt:
   • Thỏa thuận thương mại với Mỹ có thể đi kèm các ưu đãi khác, như hỗ trợ xuất khẩu linh kiện hoặc hợp tác sản xuất, tạo điều kiện cho các hãng xe Mỹ mở rộng hoạt động tại Việt Nam.
   • Một số ý kiến trên X cho rằng chính sách này có thể thúc đẩy các thương hiệu Mỹ quảng bá mạnh mẽ hơn tại Việt Nam, từ đó tăng sức hút với người tiêu dùng.

Thách thức cho các hãng xe Mỹ

1. Cạnh tranh gay gắt từ xe ASEAN và nội địa:
   • Xe ASEAN: Xe nhập từ Thái Lan, Indonesia (Toyota, Honda, Mitsubishi) đã hưởng thuế nhập khẩu 0% theo ATIGA từ lâu, có giá cạnh tranh và phù hợp với thị hiếu (SUV/CUV hạng B, C như Toyota Corolla Cross, Honda CR-V). Xe Mỹ khó chen chân vào phân khúc phổ thông.
   • Xe nội địa: VinFast và Thaco (lắp ráp Mazda, Kia) có lợi thế về giá (do không chịu chi phí vận chuyển quốc tế), mạng lưới phân phối rộng, và chính sách bảo hành tốt. Ví dụ, VinFast VF e34 có giá ~700 triệu VND, thấp hơn đáng kể so với Tesla Model 3 dù miễn thuế nhập khẩu.
2. Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) cao với xe dung tích lớn:
   • Xe Mỹ thường có động cơ dung tích lớn (trên 3.0L), chịu thuế TTĐB cao (60-150%). Ví dụ, một chiếc Ram 1500 5.7L có thuế TTĐB 150%, khiến giá lăn bánh vẫn cao dù miễn thuế nhập khẩu (có thể lên tới 3-4 tỷ VND). Điều này làm giảm sức hút ở phân khúc đại chúng, vốn chuộng xe dưới 2.0L (thuế TTĐB 35-40%).
   • Ngược lại, xe điện như Tesla được hưởng thuế TTĐB 15%, nhưng vẫn phải cạnh tranh với các mẫu xe điện nội địa giá rẻ hơn.
3. Thị hiếu và hạ tầng không hoàn toàn phù hợp:
   • Thị hiếu: Người Việt ưu tiên xe nhỏ gọn, tiết kiệm nhiên liệu (như Toyota Vios, Hyundai Accent) do đường phố đô thị chật hẹp và giá xăng cao. Các mẫu xe Mỹ cỡ lớn (như Ford F-150) khó phù hợp với giao thông đô thị như Hà Nội, TP.HCM.
   • Hạ tầng sạc xe điện: Mặc dù Việt Nam đang phát triển hạ tầng sạc (VinFast có 150.000 cổng sạc), nhưng các hãng xe Mỹ như Tesla cần đầu tư mạnh vào trạm sạc riêng để cạnh tranh, điều này tốn kém và mất thời gian.
4. Chi phí phân phối và logistics:
   • Dù miễn thuế nhập khẩu, chi phí vận chuyển từ Mỹ đến Việt Nam (1.000-3.000 USD/xe) và chi phí phân phối nội địa (10-20% giá trị xe) vẫn làm tăng giá bán. Các hãng xe Mỹ cần tối ưu hóa chuỗi cung ứng để cạnh tranh với xe ASEAN hoặc nội địa.
   • Một số ý kiến trên X cho rằng các đại lý có thể giữ lợi nhuận cao, khiến giá xe không giảm mạnh như kỳ vọng của người tiêu dùng.
5. Rào cản chính sách và xuất xứ:
   • Thỏa thuận miễn thuế 0% có thể đi kèm các yêu cầu nghiêm ngặt về xuất xứ (C/O), tiêu chuẩn khí thải (Euro 5 trở lên), hoặc các điều kiện thương mại khác. Không phải mọi mẫu xe Mỹ đều đáp ứng được, đặc biệt nếu xe được sản xuất tại các nước thứ ba (như Mexico).
   • Chính phủ Việt Nam có thể tăng các loại phí khác (như lệ phí trước bạ, phí đăng kiểm) để bù đắp ngân sách, làm giảm lợi thế của xe Mỹ.
6. Cạnh tranh từ các thị trường khác:
   • Các quốc gia như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc có thể yêu cầu Việt Nam áp dụng ưu đãi tương tự (theo nguyên tắc tối huệ quốc của WTO), dẫn đến xe từ các nước này cũng giảm giá, làm giảm lợi thế cạnh tranh của xe Mỹ.
   • Các hãng xe Trung Quốc (như BYD, Chery) đang đẩy mạnh xuất khẩu xe điện giá rẻ sang Việt Nam, tạo áp lực lớn lên Tesla và GM.